Studiegids

nl en

Hedendaags boeddhisme

Vak
2010-2011

Toegangseisen

Verplicht, een van beide:

  • introduction to Buddhism (Silk, 5 ECTS, 100)

  • pensum

Aanbevolen:

  • nieuwe religieuze bewegingen en New Age (Hofstee, 5 ECTS, 200)

  • Area Studies [basiskennis oriëntalisme etc. ad valvas] (Chris Goto-Jones, 5 ECTS, 100)

  • inleiding godsdienstwetenschap (Hofstee, 5 ECTS, 200)

Afstemming wenselijk op:

  • hedendaags hindoeïsme (Mohkamsing, 5 ECTS, 300)

Beschrijving

26 mei 2009. De Telegraaf kopt: “Nederland Boeddhaïseert!”. “Boeddhabeeldjes zijn niet aan te slepen”, aldus de Volkskrant de dag daarvoor. Maar wie zijn die nieuwe Nederlandse boeddhisten eigenlijk? Wat betekent boeddhisme voor hen? Hoe verhouden nieuwe vormen van boeddhisme buiten Azië zich tot die in traditioneel boeddhistische regio’s? De Dalai Lama, te gast in Nederland, speculeert over ‘tulpen-boeddhisme’. Hoe is boeddhisme überhaupt buiten Azië verzeild geraakt? Zullen zich inderdaad typisch ‘Westerse’ vormen van boeddhisme ontwikkelen, en hoe zullen die er dan uitzien? Deze en soortgelijke vragen zullen we in deze cursus onderzoeken, in globaal perspectief.

Werkcolleges (literatuuropgave onder voorbehoud)

  1. Allereerst zullen we het veld van studie voor dit college afbakenen. Termen als westers, ethnic, convert, en secular boeddhisme komen aan de orde. Zo zijn contemporary of hedendaags en global Buddhism of mondiaal boeddhisme niet helemaal hetzelfde. Hedendaags boeddhisme is regionaal breder en cultureel dieper in de regio verankerd dan mondiaal boeddhisme. Er volgt een korte inleiding in mondiaal boeddhisme en de receptiegeschiedenis van boeddhisme buiten Azië. In dit werkcollege gaan we speciaal op mondiaal boeddhisme, maar we zullen, pars pro toto, ook enige aandacht besteden aan moderniseringsbewegingen in Azië en nieuwe boeddhistische bewegingen aldaar.
    Martin Baumann (2001), pp.1–43.
  2. In het tweede werkcollege stellen we kort de grote regionale en historische diversiteit van boeddhisme aan de orde. We tekenen we de problematiek van de bestudering van typisch mondiale vis-à-vis traditioneel Aziatische vormen van boeddhisme uit. We introduceren termen als modern, laatmodern en niet modern; wereldverzaking versus sociaal engagement; ontmythologisering; psychologisering; anti-intellectualisme; ideologische en retorische aspecten van de boeddhistische leer, en dergelijke: i) innerlijke diversiteit; ii) zoektocht naar oorsprongen, protestants boeddhisme; iii) modern, en niet-modern; iv) wereldveroveraar en wereldverzaker; v) boeddhisme en psychologie; vi) boeddhisme zonder geloof; vii) de derde nobele waarheid: de waarheid van verlossing; viii) retorische en ideologische aspecten van tekst; ix) anti-intellectualisme.
    Overzicht en discussiestuk van 6pp.
    Dzongsar Jamyang Khyentse (2007), Introduction, pp.1-6.
    Sogyal Rinpoche (2000), De toekomst van het Boeddhisme, pp.7–33, 26pp.
    Yashobodhi, Lucia van der Drift (2006), pp.25–42, 17pp.
    Han de Wit (2000), 18pp.
    Voordat we met de analyses van het vorige hoofdstuk voortgaan, eerst een aantal meer algemene beschouwingen over de receptiegeschiedenis van boeddhisme. In de volgende acht colleges bespreken we achtereenvolgens punten ii–ix uit het discussiestuk
  3. ii) Zoektocht naar oorsprongen en protestants boeddhisme. Hoe boeddhisme door mensen die het aanhangen, bestuderen en er buiten Azië bekendheid aan geven opnieuw ingekaderd, geïnterpreteerd of misschien zelfs opnieuw uitgevonden wordt.
    Heinz Bechert (1994), 9pp.
    Donald Lopez (1995), 44pp.
  4. iii) Modern en niet-modern.
    (Gustavo Benavides (1998), Modernity, 18pp.)
    (Hugh Silverman, Modernism and postmodernism (Borchert 2006:6:316–8), 3pp.)
    Robert Sharf (1995), 55pp.
    (David McMahan (2008), Buddhism and Modernity, pp.3–21, 18pp.)
  5. iv) Wereldveroveraar en wereldverzaker.
    Stanley Tambiah (1976), pp.1-53.
  6. v) Boeddhisme en psychologie.
    Ria Kloppenborg (2005), 25pp.
    Han De Wit (1987), 18pp.
    Luis Gómez in Buswell (2004:678–92), Psychology, 14pp.
  7. vi) Boeddhisme zonder geloof.
    Stephen Batchelor (1997), Part 1: Ground, pp.1–54.
  8. vii) De derde nobele waarheid: de waarheid van verlossing
    Carol Anderson in Buswell (2004:295–98), Four Noble Truths, 4pp.
    Lance Cousins in REP-online (1998): NirvÌía: 9pp.
    viii) Retorische en ideologische aspecten van tekst
    ix) Anti-intellectualisme.
    David McMahan (2008), Mindfulness, Literature and the Affirmation of Ordinary Life, pp.215–40, en From Modern to Postmodern, pp.241–65, 49pp.
  9. Discussie van: Bernard Faure (2009), Part I, Buddhism in History, pp.1–55.
  10. Bernard Faure 2009, Part III, Buddhism and Society, pp.85–142, 57pp.
  11. Een kritische evaluatie van het academische discours over moderniteit, authenticiteit en nostalgie voor traditie door: Natalie Quli 2009, 38pp.
  12. We reflecteren op verschillende modellen waar we het ontstaan van boeddhisme in het westen mee kunnen beschrijven en begrijpen. Is er bijvoorbeeld sprake van een transplantatie van boeddhisme uit andere, meestal Aziatische, regio’s naar het ‘Westen’, en vervolgens van processen van acculturatie en assimilatie? Of is er eerst en vooral sprake van lokale religieuze ontwikkelingen binnen laatmoderne nieuwe religies die weliswaar systematisch naar boeddhistische religieuze fenomenen verwijzen maar vooral in westerse ideeëngeschiedenis staan (Hanegraaff 1996). Wordt mondiaal boeddhisme vooral gevormd door de ‘gevende’ of de ‘ontvangende’ cultuur, of door beide.
    Dietse Dharma, kort discussiestuk
    Wouter Hanegraaff (1996), pp.514–24, 10pp.
  13. Afsluitende discussie en vragen. Voorbespreking tentamen of werkstuk.

Leerdoelen

  • Overzicht over de receptiegeschiedenis van boeddhisme.

  • Besef van de in de grote diversiteit van boeddhisme.

  • Kunnen onderscheiden van diverse modernistische en traditionalistische, en mondiale en lokale vormen van boeddhisme.

  • Inzicht in de problematiek van de ontwikkeling van ‘Westers’ boeddhisme.

  • Inzicht in het ontwerpen van analytische kaders die nodig zijn voor de bestudering van mondiaal boeddhisme.

  • Selectief leren lezen in omvangrijk en divers primair en secundair materiaal; bijv. het extraheren van relevante delen uit artikelen en hoofdstukken die vanuit diverse perspectieven geschreven zijn en het onderscheiden tussen stemmen en meningen uit het veld en secundaire literatuur met analyse & beschouwingen daarop.

  • Vaardigheden in academisch schrijven en spreken.

Rooster

Rooster

Onderwijsvorm

Vorm: werkcollege
Voorbereiden van de verplichte literatuur; aan het begin van ieder werkcollege door iedereen een samenvatting van de leesstof met kritische vragen (1 A4); en referaten door aan te wijzen deelnemers. Afsluitend tentamen (5 ECTS) of een werkstuk van 4000–6000 woorden, op basis van cursusmateriaal en mede gebaseerd op kritische lezing van McMahan 2008 (10 ECTS).

Toetsing

Actieve deelname 20%, referaat 20%, tentamen 60% 5 ECTS; of paper 80% 10 ECTS.

Blackboard

Blackboard wordt zoveel mogelijk gebruikt voor het ter beschikking stellen van studiemateriaal, voor discussiefora, het stellen van tussentijdse vragen aan docent of medestudenten etc.

Literatuur (titels in vet aanschaffen)

Verplichte literatuur (delen boeken/journals in PDF op blackboard of ter inzage in bibliotheek)

  • Batchelor, S. (1997), Buddhism Without Beliefs: A Contemporary Guide to Awakening, New York 1997.

  • Baumann, M. (2001), “Global Buddhism: Developmental Periods, Regional Histories and a New Analytical Perspective”, in Journal of Global Buddhism, 2, 2001, pp.1-43.

  • Bechert, (1994), “Buddhistic Modernism: Present Situation and Current Trends”, in Buddhism into the Year 2000, pp.251–60, Bangkok 1994.

  • Buswell, R.E Jr., (2004) ed., Encyclopedia of Buddhism, 2 Volumes. New York: Macmillan Reference USA.

  • Dzongsar Jamyang Khyentse (2007), What Makes You not a Buddhist, Boston & London 2007.

  • Borchert D.M. (2006), Encyclopedia of Philosophy, 6 volumes, in Macmillan Reference, Detroit etc. 2006.

  • Faure, B. (2009), Unmasking Buddhism, West Sussex 2009.

  • Hanegraaff, W. J. (1996), New Age Religion and Western Culture: Esotericism in the Mirror of Secular Thought, Leiden 1996.

  • Kloppenborg, R. (2005), “Boeddhistische Psychologie en westerse psychotherapie: niet-zelf en zelf”,in Boeddhisme en Psychotherapie, edited by Ria Kloppenborg, pp.48–73, Rotterdam 2007 (2005)

  • Lopez, D.S. Jr. (1995), “Foreigner at the Lama’s Feet”, in Curators of the Buddha: The Study of Buddhism Under Colonialism, edited by D.S. Lopez, Jr., pp.251–95, Chicago 1995.

  • McMahan, D.L. (2008), The Making of Buddhist Modernism, Oxford & New York 2008.

  • Quli, N.E. (2009), “Western Self, Asian Other: Modernity, Authenticity, and Nostalgia for ‘Tradition’ in Buddhist Studies”, in Journal of Buddhist Ethics, Vol.16, pp.1–38, 2009.

  • RET, Routledge Encyclopaedia of Philosophy on-line, 1998.

  • Sharf, R.H. (1995), “Buddhist Modernism and the Rhetoric of Meditative Experience”, in Numen, Vol.42 (1995), pp.228–83, Leiden 1995.

  • Tambiah, S.J. (1976), World Conqueror and World Renouncer: a Study of Buddhism and Polity in Thailand Against a Historical Background, New York/London, Cambridge University Press, 1976.

  • Benavides G. (1998), “Modernity”, in Critical Terms for Religious Studies, pp.186–204, Chicago & London 1998.

  • Wit, H. (1987), Contemplatieve Psychologie, Kampen 1987;

  • — (2000), “Boeddhisme als een Spiritueel Humanisme”, in Humanisme en Boeddhisme, edited by Fons Elders, pp.13–31, Rotterdam 2000.

  • Yashobodhi, aka Lucia de Drift (2006), Boeddha in de Polder, Kampen 2006.

Nuttige en aanbevolen literatuur

  • Almond, Ph.C. (1988), The British Discovery of Buddhism, Cambridge 1988.

  • Lopez, D.S. Jr. (1998), Prisoners of Shangri-La, Tibetan Buddhism and the West, Chicago 1998.

  • Poorthuis, M. & Salemink, Th. (2009), Lotus in de Lage Landen: De geschiedenis van het boeddhisme in Nederland, Beeldvorming van 1840 tot heden, Almere 2009.

  • Tweed, Th.A. (1992), The American Encounter with Buddhism 1844-1912: Victorian Culture and the Limits of Dissent, Bloomington 1992.

  • Webb, J. (1971), Flight from Reason, London 1971; cf. (1974), The Occult Underground, Chicago 1974.

Aanmelden

Aanmelden voor A la Carte
Aanmelden voor Contractonderwijs

Contact

H.W.A. Blezer
Website

Opmerkingen

In een notendop:

  • BA werkcollege, bij voorkeur 2e jaar, eerste semester

  • 5 of 10 ECTS, niveau 200 of 300, voertaal Nederlands.

  • Referaat en schriftelijk tentamen (5 ECTS, niveau 200) of paper (10 ECTS, niveau 300).

  • Eventuele lacunes kunnen opgelost worden via pensum.