Studiegids

nl en

Levinas' kritiek op Heidegger

Vak
2011-2012

Toegangseisen

Kennis van de geschiedenis van de moderne wijsbegeerte.

Beschrijving

In de tweede helft van de twintigste eeuw was Levinas een dissidente maar wel spraakmakende stem in het kamp van de fenomenologische wijsbegeerte. Hij is bekend geworden als de filosoof van het “gelaat van de ander”, en als fenomenoloog van de ethische ervaring.

Opmerkelijk aan zijn benadering van filosofie was de combinatie van metafysische thema’s (onder andere ontleend aan Plato en Descartes) met een post-metafysische draai, in de richting van ervaring en existentie. Levinas wil de idee van het oneindige niet loslaten, maar zoekt in het concrete leven naar ervaringen waarin dit oneindige zich manifesteert of concretiseert. Zoals Derrida heeft laten zien is hij daarin schatplichtig aan zowel Husserl als Heidegger.

Echter, Levinas is niet alleen schatplichtig aan Heidegger; veel van zijn teksten moeten ook gelezen worden als een expliciete en scherpe kritiek op de filosoof die hij als adolescent begon te bewonderen. Dat maakt het ingewikkeld. Waar begint de afhankelijkheid van Heidegger en houdt de kritiek op? Of is de kritiek op Heidegger uiteindelijk toch belangrijker? En hoe terecht is die kritiek?

Dit college biedt een inleiding op en een grondige verkenning van de filosofie van Levinas met als leidraad zijn kritiek op Heidegger. We analyseren in dat kader een vroege tekst (De l’existence à l’existant, 1946) en de schriftelijke neerslag van de colleges (over God, de dood en de tijd) die Levinas in 1975-76 aan de Sorbonne heeft gegeven. In beide gevallen richt hij zich tot Heidegger op een fundamentele manier: het gaat over de filosofische methode (waar moet filosofie beginnen?); over de betekenis van de eindigheid en de dood in het licht van de ervaring van het oneindige, en over de mogelijkheid van een filosofisch spreken over God en goedheid.

Leerdoelen

Doelstellingen en eindtermen worden bij aanvang van de cursus op Blackboard geplaatst.

Rooster

Dinsdag 14-17 uur.
Zie Collegeroosters Wijsbegeerte 2011-2012 , Masterprogramma’s Wijsbegeerte

Onderwijsvorm

Gecombineerd hoor-/werkcollege

Toetsing

  • Presentatie (40%)

  • Mondeling tentamen naar aanleiding van een paper (60%)

Blackboard

Nee

Literatuur

De eerste twee titels zijn verplicht en moeten worden aangeschaft. Daarnaast zullen gedeelten van de onderstaande literatuur verplicht zijn. Alle overige teksten zullen als fotokopie of als pdf beschikbaar worden gesteld.

  • Emmanuel Levinas, God, Death, and Time , Stanford 2000 (vertaling van Dieu, la mort et le temps , Paris 1993).

  • Emmanuel Levinas, Existence and existents , Den Haag 1978 (vertaling van De l’existence à l’existant , Paris 1947/1975).

  • Emmanuel Levinas, God, de dood en de tijd , Baarn 1996. (vertaling van Dieu, la mort et te temps , Paris 1993).

  • Emmanuel Levinas, Van het zijn naar de zijnde , Baarn 1988 (vertaling van De l’existence à l’existant , Paris 1947/1975).

  • Jacques Derrida, ‘Violence and Metaphysics, An Essay on the Thought of Emmanuel Levinas’ in Writing and Difference , London 1987.

  • Theo de Boer, ‘Levinas versus Heidegger’ in: Van Brentano tot Levinas, Studies over de fenomenologie , Amsterdam 1989.

  • Theodore de Boer, The Rationality of Transcendence. Studies in the Philosophy of Emmanuel Levinas , Amsterdam 1997.

  • Adriaan Peperzak, To the Other, An Introduction to the Philosophy of Emmanuel Levinas , Purdue U.P.1993.

  • Rudi Visker, The Inhuman Condition, Looking for Difference after Levinas and Heidegger , Dordrecht 2004.

  • Renée van Riessen, Man as a Place of God. Levinas Hermeneutics of Kenosis , Dordrecht 2007.

Aanmelden

Aanmelden voor cursus en tentamen(s) via uSis is verplicht.

Contact

Prof.dr. R.D.N. van Riessen

Opmerkingen

Specialisatie (MA Philosophy): Philosophical Anthropology and Philosophy of Culture
Specialisatie (MA Philosophy of a Specific Discipline): Philosophy of Humanities