Studiegids

nl en

Sterven en dood in Boeddhisme

Vak
2014-2015

Admission requirements

Description

Bijna overal waar boeddhisme zich vestigt, verovert het voor zijn monniken en rituele specialisten een aanzienlijke plaats in de oeroude niche van dienstverlening rond sterven en dood; hoe komt dat eigenlijk? Wat zijn de sociologische, economische en misschien ook speciale doctrinaire achtergronden van deze match? Is er misschien een speciale affiniteit tussen boeddhisme en dood & vergankelijkheid? Wat zegt dit over de relatie tussen ontwikkelingen in religieuze doctrines en praktijken enerzijds en de economie van rituele dienstverlening anderzijds? Wat bepaalt de ontwikkeling van zulke toegepaste rituele systemen en leersystemen eerst en vooral: zijn zij vooral wijsgerig en ideologisch gedreven of zijn zij eerst en vooral vraag- en ‘markt’-gestuurd?
De collectieve boeddhistische expertise op dit gebied is stellig meer dan indruk-wekkend. Denk bijvoorbeeld maar aan de uitgebreide en vaak ook zeer technische Tibetaanse literatuur rond sterven, dood en tussenstaten. Het is inmiddels een kleine bibliotheek vol en dit materiaal fietst dwars door alle Tibetaanse tradities heen en heeft diepe sporen achtergelaten in hun belangrijkste leersystemen.
We kijken, meer in den brede, naar het palet aan expertise dat boeddhistische tradities op het gebied van sterven, dood en funeraire riten in de loop der tijd in verschillende regio’s ontwikkeld hebben. Wat zijn daarbij de belangrijkste boeddhistische coping en marketing strategieën?
Wat zijn de existentiële en culturele aannames die onder boeddhistische rituelen en doctrines rond sterven en dood liggen, zoals: karma & reïncarnatie; specula¬ties over tussenstaten; visualisatie van meerdere rijken van wedergeboorte of van ver¬heven of transcendente bestaansrijken? Wat migreert er eigenlijk? Wat is de rol van karma, ritueel, inzicht, meditatie, of geloof, bij het bepalen van een wedergeboorte of bij het vinden van bevrijding daarvan?
Wat uit deze boeddhistische expertise is inzetbaar in huidige hospice settings en in de praktijk van arts en verpleger?
Als dit nog niet genoeg vragen zijn, neem dan vooral uw eigen ongebreidelde nieuwsgierigheid en vragen mee.
Het boeddhisme in zijn vele vormen is een breed en complex veld van studie. We kunnen in een inleidend college uiteraard niet alle tradities over sterven en dood even omvattend bespreken of uitputtend uitdiepen. We proberen in dit college vooral een beter begrip van de regionale en sektarische verscheidenheid aan bestaande tradities te krijgen en we zullen in de keuze van de leesstukken een begin maken met de studie van verschillende aspecten van de omgang met sterven en dood bij boeddhisten: sociologisch, doctrinair e.d. We lezen daarnaast zoveel als mogelijk teksten in vertaling. Ik heb daarbij al te complexe doctrinaire inhoud proberen te vermijden. We zullen zo nu en dan bij algemene kennis van het boeddhisme stil moeten staan. Gezien de aard van dit college kunnen we ons niet uitputtend verdiepen in de studie van ritueel, iconografie, leken¬beleving of volksgeloof, etnografie of socio¬logie, of politiek-culturele achter¬gronden.

Course objectives

  • Kennis van de belangrijkste vormen van het boeddhistische denken rond sterven en dood en vertrouwdheid met het palet aan rituele diensten op dat gebied.

  • Kennis van de belangrijkste boeddhistische achtergronden van dat denken, zoals geloof in karma, reïncarnatie, constituenten van de conventionele persoon, de bestaansrijken, de mogelijkheid van verlossing e.d.

  • Besef van de bredere ideeëngeschiedenis van het boeddhistische denken over sterven en dood en van de daarin besloten liggende aannames en culturele uitgangspunten.

  • Inzicht in de rituele economie rond sterven en dood en meer in den brede in het verband tussen doctrinaire en filosofische explicaties en de achterliggende sociologische realiteiten.

  • Vaardigheid in het uitwerken van cultuurhistorische en cultuurfilosofische analyse maar ook cultuurvergelijkingen met betrekking tot gebruiken en denken rond sterven en dood.

  • Selectief leren lezen in omvangrijk en divers primair & secundair materiaal; bijv. het extraheren van relevante delen uit artikelen & hoofdstukken die vanuit diverse perspectieven zijn geschreven en het hanteren van het onderscheid tussen doctrinaire & narratieve primaire bronnen en secundaire analyse & beschouwing daarop.

  • Leren stellen van wetenschappelijke vragen en academisch schrijven & spreken.
    h3. Timetable (wordt ingevuld door OA)

Mode of instruction

Course Load

5 EC (140 hours/‘SBU’), level 200:
Attendance at seminar: ~26h
Oral presentation: 10h (is also preparation for essay)
Readings and weekly summaries 70 h (readings partly used for presentation and essay)
Essay 1.500 – 2.500 words: 34h
10 EC (280 h/‘SBU’), level 300:
Attendance at seminar: ~26h
Presentation: 10h (is also preparation for essay)
Readings and weekly summaries: 70 h (readings partly used for presentation and essay)
Additional readings at higher level: 76h
Essay: 4.000 – 6.000 words: 98h

Assessment method

5.0 ECTS, level 200
Weekly summaries of the reading materials and participation in discussion: 20% of grade
Oral presentation: 20% of grade
Essay: 60% of grade

Blackboard

Yes

Reading list

Studenten worden aangemoedigd The Buddhist Dead aan te schaffen; The Living and the Dead en The Tibetan Book of the Dead zijn ook aan te bevelen.
Bishop, Peter (1997), “A Landscape for Dying: The Bardo Thodol and Western Fantasy”, in Constructing Tibetan Culture: Contemporary Perspectives, edited by F.J. Korom, pp.47–72, Quebec 1997.
Blezer, Henk W.A (1997), Kar gliṅ Źi khro, A Tantric Buddhist Concept, in CNWS publications, Vol.56, Leiden 1997;
— (2003), “Karma Gling pa: Treasure Finder (gTer sTon), Creative Editor (gTer sTon?) —A Preliminary Comparison of the Man ngag snying gi dgongs pa rgyal ba’i bka’ zhes bya ba’i rgyud and Two Bar do thos grol chen mo-Texts: The Chos nyid bar do’i gsal ‘debs thos grol chen mo and the Srid pa bar do’i ngo sprod gsal ‘debs thos grol chen mo”, in East and West, Vol.52, nos.1–4 (December 2002), pp.311–45;
— (1999/2009), “A Preliminary Report on Investigations into (Bon nyid) ‘Od gsal- and Zhi khro bar do in Earlier (Zhang zhung) sNyan rgyud-Literature”, in RET (Revue d’Etudes Tibétaines), Vol.17 (November 2009), pp.21–50.
Cuevas, Brian J. (2003), The Hidden History of the Tibetan Book of the Dead, Oxford 2003.
Cuevas, Bryan J., and Stone, Jacqueline, I. (2007) eds., The Buddhist Dead: Practices, Discourses, Representations, in Kuroda Institute Studies in East Asian Buddhism, Vol.20, Honolulu: University of Hawai‘i Press, 2007.
(Delog) Dawa Drolma (1995), Delog, Journey to the Realms Beyond Death, translated from the Tibetan by Richard Barron under the direction of Chagdud Tulku Rinpoche, Junction City: Padma Publishing, 1995.
Dorje, Gyurme (2006), trsl., The Tibetan Book of the Dead: First Complete Translation, New York: Wisdom 2006.
Faure, Bernard (1994), The Rhetoric of Immediacy: A Cultural Critique of Chan/Zen Buddhism, Princeton: Princeton University Press, 1994.
Fremantle, Francesca and Chögyam Trungpa (1975) trsl., The Tibetan Book of the Dead, The Great Liberation Through Hearing in the Bardo, Berkeley and London: Shambhala 1975 (cf. Trungpa);
— (2001), Luminous Emptiness, Understanding the Tibetan Book of the Dead, Boston and London: Shambhala, 2001.
Kværne, Per (1985), “Tibet, Bon Religion, A Death Ritual of the Tibetan Bonpos”, in Iconography of Religions, Section XII, East and Central Asia, Vol.XIII, Leiden: Brill 1985.
Lati Rinbochay and Hopkins, J. (1979) trsl., Death, Intermediate State and Rebirth in Tibetan Buddhism, Ithaca: Snow Lion Publications, 1985 (London 1979).
Lauf, Detlef I. (1970), “Initiationsrituale des tibetischen Totenbuch”, in Asiatische Studien, Vol.XXIV 1970, pp.10–24;
— (1975), Geheimlehren tibetischer Totenbücher, Jenseitswelten und Wandlung nach dem Tode, Ein west-östlicher Vergleich mit psychologischen Kommentar, Freiburg im Breisgau 1979 (1975).
Lopez, Donald S. Jr. (1998), Prisoners of Shangri-La, Tibetan Buddhism and the West, Chicago 1998.
Poucha, Pavel (1952), “Das tibetische Totenbuch im Rahmen der eschatologischen Literatur, Ein Beitrag zu seiner Erklärung”, in Archiv Orientálni, Vol.20, pp.136–62.
Sagaster, Klaus, “Grundgedanken des tibetischen Totenbuches”, in Tod und Jenseitsglauben der Völker, edited by H.J. Klimtheit, Bonn 1978.
Snellgrove, David L. (1957), Buddhist Himālaya, Oxford 1957.
Terwiel, Barend J. (1975), Monks and Magic: An Analysis of Religious Ceremonies in Central Thailand, in Scandinavian Institute of Asian Studies Monograph Series, No. 24, Lund: Studentlitteratur, London: Curzon Press Ltd., 1975.
Trungpa, Chögyam (2004), Carolyn Rose Gimian editor, The Collected Works of Chögyam Trungpa, 8 volumes, London & Boston Shambhala 2004.
Tsele Natsok Rangdröl (1989), The Mirror of Mindfulness, The Cycle of the Four Bardos, translated by Erik Pema Kunsang, Boston and Shaftesbury: Shambhala, 1989.
Welch, Holmes (1967), The Practice of Chinese Buddhism 1900–1950, Cambridge: Harvard University Press 1967.
Wilson, Liz (2003), The Living and the Dead: Social Dimensions of Death in South Asian Religions, in SUNY series in Hindu studies, Albany: State University of New York Press, 2003.

Registration

Registration Studeren à la carte and Contractonderwijs

Registration Studeren à la carte via: www.hum.leidenuniv.nl/onderwijs/alacarte
Registration Contractonderwijs via: http://www.hum.leidenuniv.nl/onderwijs/contractonderwijs/